Κυνήγι θησαυρού στη χώρα των Σόρβων

 

Κυνήγι θησαυρού στη χώρα των Σόρβων

του  Tomaš Kappa / Ralph Th. Kappler

 „Ein Jahrtausend schon und länger Dulden wir uns brüderlich.
Du, du duldest, daß ich atme. Daß du rasest, dulde ich.“
(Heinrich Heine „An Edom“)




Θα σας διηγηθώ εδώ την ιστορία ενός μικρού μυστικού της Γερμανίας. Πριν από 1.600  χρόνια η Λουσατία καλλιεργούνταν από Σόρβους. Η Λουσατία (Lausitz στα Γερμανικά) ή Lužica όπως  ονόμασε τρυφερά αυτή την πλούσια σε νερό περιοχή  το Πρώτο της Έθνος, είναι μία από τις παλαιότερες αλλά και από τις πλουσιότερες σε κοιτάσματα περιοχές της Ευρώπης. Κοιτάσματα χρυσού, λευκόχρυσου, χαλκού και ευγενών μετάλλων. Οι θησαυροί αυτοί μπορεί να αποδειχθούν ευλογία γι’ αυτή την περιοχή που έχει στιγματιστεί από το λόμπυ του άνθρακα ως διαρθρωτικά ασθενής περιοχή.  


 

Lusatia briefing at Foreign Press Association, London May 2002
(Jan Nuk, Domowina Chairman, left / Tomaš Kappa / Ralph Thomas Kappler, centre)

Δεν υπάρχει όμως πολιτική τόλμη. «Ένα τέταρτο του λαού μας  αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα υπό την πίεση του λόμπυ του άνθρακα. Οι Σόρβοι είναι με την πλάτη στον τοίχο» όπως είπε κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου ο Jan Nuk, πρόεδρος της Σορβικής Εθνικής Ένωσης στην‘ Ένωση Ξένου Τύπου του Λονδίνου. Λίγο αργότερα το βασιλικό ανάκτορο της Βρετανίας άνοιξε τις πύλες του για να υποδεχτεί τον εκπρόσωπο των Σόρβων. Το 2002 οι Σόρβοι ήταν οιπρώτοι που έφεραν στο Λονδίνο δώρο από χώρα της αλλοδαπής για το  Χρυσό Ιωβηλαίο της Βασίλισσας  Ελισάβετ Β΄. Από το τέλος του δευτέρου  Παγκοσμίου Πολέμου  αποτόλμησαν οι Σόρβοι για μια ακόμη φορά να προωθηθούν στη  βρετανική πρωτεύουσα. Το 1946 είχαν μάταια παλέψει για την ενσωμάτωση της περιοχής τους στην Τσεχοσλοβακία. 



                                   



Υπάρχει όμως ελπίδα. Στη Λουσατία σχηματίζεται για πρώτη φορά μια οντότητα με δημοκρατική νομιμοποίηση, η SERBSKI SEJMIK,  η οποία θα εκπροσωπεί τα σορβικά συμφέροντα. Πρώτος πρωθυπουργός  της οντότητας αυτής ήταν ο Stanislav Tillich Οι μουσικοί του συγκροτήματος Silbermond μιλούν τη σορβική γλώσσα. Από την ταινία φαντασίας και περιπέτειας ΚRΑΒΑΤ,  ταινία με λαμπρούς ηθοποιούς όπως ο Daniel Brühl ή ο Robert Stadlober, η οποία κυκλοφόρησε από την εταιρία Fox-Studios, λείπει όμως μια απλή λεπτομέρεια: ότι το βιβλίο μπεστ-σέλλερ ΚRΑΒΑΤ γράφτηκε αρχικά ως έπος ελευθερίας  από τον σόρβο εθνικό ποιητή Mircin Nowak-Njechornski.

Girl from Sorbian Lusatia (Foto by Iwajla Klinke)

136 χωριά εξαφανίστηκαν από το χάρτη

Ο Werner Domain και η γυναίκα του υπήρξαν οι τελευταίοι κάτοικοι του χωριού Horno. Αυτό το ζευγάρι συνταξιούχων αντιστάθηκε μέχρι την τελευταία στιγμή στον ύπουλο, με προσφορές περιτυλιγμένο, εκφοβισμό του παραγωγού άνθρακα και ηλεκτρικού ρεύματος. Είχαν περάσει και οι δύο τα εβδομήντα και φύτευαν μάλιστα ακόμα μια φτελιά μπροστά από το σπίτι τους  όταν οι εκσκαφείς πλησίασαν το σπίτι τους έχοντας καταφάει το έδαφος με εκκωφαντικό θόρυβο και μέσα σε σύννεφα σκόνης. Το Horno  εγκαταλείφθηκε κατεστραμμένο σαν να έβγαινε από πόλεμο. Πάνω από 136 χωριά εξαφανίστηκαν μέσα στη Γερμανία, στη χώρα που αυτοαποκαλείται χώρα της τεχνολογίας και της οικολογίας, μέσα στους κρατήρες των ανθρακωρυχείων της Λουσατίας. Ταυτόχρονα επιταχύνθηκε και η διάλυση του σορβικού έθνους. Στη δικτυακή πύλη www.verschwundene-orte.de βρίσκει κανείς ηχηρά ονόματα, όπως Publik, Bukowina, Horno, Barak, Rowno ή Lacoma. Ο απόηχός τους πλανάται ακόμα πάνω από ένα βυθισμένο σε τάφρους ορυχείων κόσμο. Το Horno κατεστράφη από τον σουηδικό όμιλο παραγωγής ενέργειας, Vattenfall, μολονότι ο άνθρακας που υπήρχε εκεί δεν ήταν αξιοποιήσιμος. Σήμερα απειλείται κυρίως η σορβική περιοχή Schleife. Η εταιρεία εξόρυξης με έδρα της Λουσατία, Bergbau AG, ανακοίνωσε κατ΄ευφημισμόν ότι έχει στη διάθεσή της 750 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Πρόκειται για την καταστροφή, στην περίπτωση αυτή, μιας έκτασης αντίστοιχης με αυτή της πόλης-κρατιδίου του Αμβούργου. Ο καθηγητής Joachim Katzur, Διευθυντής του Ινστιτούτου για τις περιοχές που υφίστανται τον αντίκτυπο της εξορυκτικής δραστηριότητας, έγινε πιο συγκεκριμένος σε μια συνέντευξη στην εφημερίδα Die ZEIT: "Ουσιαστικά, η εταιρεία αυτή βλάπτει τετραπλάσια έκταση, αν συνυπολογίσουμε και την καταστροφή του υδροφόρου ορίζοντα."

Παραμύθια για καθαρό άνθρακα

«Αν παίρνουμε στα σοβαρά την προστασία του κλίματος παγκοσμίως, πρέπει να εγκαταλείψουμε όσο πιο γρήγορα γίνεται τον άνθρακα», λέει η  Claudia Kempfert από το Γερμανικό Ινστιτούτο για την οικονομική έρευνα. Γιατί ο λιγνίτης είναι άκρως επιζήμιος για το κλίμα λόγω της χαμηλής θερμιδικής του αξίας και λόγω του διοξειδίου του άνθρακα που εκλύεται  κατά την παραγωγή ρεύματος. Αυτό που χάνεται δεν είναι μόνο η μάχη για το κλίμα. Οι κρατήρες εκατοντάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων που κατατρώγουν εύφορη γή αποτελούν τη βαθύτερη και ριζικότερη αλλαγή της επιφάνειας της γης από την εποχή των παγετώνων. "Carbon Capture & Storage" –η παγίδευση και αποθήκευση του άνθρακα είναι μια διογκωμένη μαγική λέξη των εταιρειών Vattenfall, RWE και των ομοίων τους.  Στόχος της πειραματικής αυτής τεχνικής είναι ο περιορισμός των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μέω της αποθήκευσής τους σε υπόγειες καταβόθρες. " Η παγίδευση και αποθήκευση είναι μάλλον εργαλείο που αποσκοπεί στην αναστολή των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και στην εδραίωση των ολιγαρχικών δομών“, απαντά η ειδικός σε θέματα ενέργειας του κόμματος των Πρασίνων, Κα Astrid Schneider. Στη Σαξονία μια δημόσια ακρόαση στο τοπικό κοινοβούλιο κατέληξε πρόσφατα σε ένορκη δημοσιοποίηση. Ο Hubertus Altmann, προϊστάμενος της  Vattenfall, ο οποίος παρευρισκόταν ως ειδικός αναγνώρισε ενώπιον του κοινοβουλίου ότι η τεχνολογία παγίδευσης και αποθήκευσης άνθρακα θα είναι λειτουργικά διαθέσιμη μόνο στα μέσα του επόμενου αιώνα.

Over 130 destroyed villages - Strip Mining by Vattenfall in Lusatia

Ορυχεία θησαυρών με παναμαϊκή σημαία

Στην περιοχή των Σόρβων ανακαλύφθηκαν κοιτάσματα ευγενών μετάλλων αξίας πολλών δισεκατομμυρίων: μεταξύ αυτών χρυσός, λευκόχρυσος, άργυρος, ψευδάργυρος και άνω των 2,7 εκατομμυρίων τόνων χαλκός. Μόνο ένας τόνος χαλκού τιμάται στην παγκόσμια αγορά μέχρι και 10.000 Ευρώ. Η εταιρεία KSL Kupferschiefer GmbH διεκδικεί δικαιώματα στη Λουσατία δικαιώματα εξόρυξης. Στην εταιρεία αυτή επικρατεί η αρχή του παιγνιδιού με τις ρώσικες κούκλες. Γιατί η εταιρεία είναι θυγατρική της υπό παναμαϊκή σημαία εξορυκτικής εταιρείας Minera Α.Ε., η οποία με τη σειρά της είναι απλά θυγατρική της καναδικής εταιρείας  Inmet Mining . Η  Inmet Mining λειτουργεί υπό τη διεύθυνση ενός γεωλόγου από το Άαχεν, του εκτελεστικού διευθυντή Jochen Tilk. Η εξωτερική συμμετοχή των πολιτών υπάρχει απλά και μόνο για να ικανοποιεί την συμβατική επιταγή περί διαφάνειας. Η αναζήτηση θησαυρών θα έχει ευτυχές τέλος μόνον εάν υπάρξουν παχυλά κέρδη για την περιοχή εκτός από τη δημιουργία θέσεων εργασίας: π.χ. επενδύσεις για την εκπαίδευση, σε ανώτερες σχολές της Λουσατίας, για την πρωτοβουλία WITAJ  σχετικά με τη διδασκαλία της σορβικής  και της γερμανικής γλώσσας. Εδώ μοχλό πίεσης ασκεί ο διάδοχος του Νουκ, ο  David Statnik : «αν χορηγηθούν  σε μεγάλους ομίλους δικαιώματα εξόρυξης για άνθρακα, χαλκό, χρυσό ή λευκόχρυσο, πρέπει να υπάρξει ένα αντίτιμο για τη Λουσατία, όπως στην περιοχή της Ρουρ, για κάθε τόνο ανορυσσόμενου κοιτάσματος που να καταβάλλεται από τα φορολογικά έσοδα. Έτσι θα μπορέσουν να χρηματοδοτηθούν έργα υποδομής, γλωσσικά προγράμματα σορβικής γλώσσας και περιφερειακές ανώτερες σχολές όπου θα βρίσκουν δουλειά άνθρωποι με γλωσσικές δεξιότητες και όπου θα αναπτύσσονται τομείς του μέλλοντος.»

Lusatian Village - Associated Press AP

Μετά τη δικτατορία μόνο καθοδηγούμενη Δημοκρατία

Για αιώνες ζούσαν καταπιεσμένοι οι Σόρβοι. Απαγορευόταν ακόμα και να έχουν άλογα ή σκυλιά. Τη σύντομη περίοδο άνθησης του διαφωτισμού ακολούθησε και πάλι περίοδος βίαιης αφομοίωσης. Χιλιάδες οικογένειες από τη Λουσατία εξαναγκάστηκαν να εκγερμανιστούν. Ένα σημαντικό γεγονός από τον πρώιμο Μεσαίωνα ανάγεται στο 939 μ.Χ. Ο Δούκας Γέρων είχε κάνει στρατιωτική σταδιοδρομία. Την άνοδό του την όφειλε σε ένα αιματοβαμμένο δείπνο. Με πονηρία κάλεσε 30 Σόρβους δούκες σε τραπέζι για να τους δολοφονήσει πισώπλατα. Έτσι κατάφερε ο Γέρων να αρπάξει την ηγεσία από τους Σλάβους που προέβαλαν αντίσταση στην αρπαγή της χώρας τους από τους Γερμανούς. Τι εικόνα όμως παρουσιάζουν σήμερα τα πράγματα; «Ακόμα και 20 χρόνια μετά από την ειρηνική επανάσταση δεν υπάρχουν δικαιώματα αυτοδιάθεσης. Εμείς οι Σόρβοι εξακολουθούμε να είμαστε εξω-διοικούμενοι», καταγγέλλει ο  Benedikt Dyrlich .  Ως Πρόεδρος της Σορβικής Ένωσης Καλλιτεχνών επικρίνει την έλλειψη δικαιώματος συναπόφασης των Σόρβων στην ίδια τους την πατρίδα. Στην Domowina,  την ένωση-ομπρέλα των Σόρβων, στηρίζεται κανείς ακόμα στις πεπαλαιωμένες δομές που χρονολογούνται από την εποχή της Ανατολικής Γερμανίας. Στο μεταξύ όμως, η Λουσατία κινητοποιήθηκε με το SEJMIK. Ακόμα και ο Markus Meckel γνωρίζει καλά το θέμα. Συμμετείχε  ως πρώτος και τελευταίος υπουργός εξωτερικών της ΛΔΓ που εξελέγη με ελεύθερες εκλογές στις διαπραγματεύσεις με τις νικήτριες δυνάμεις μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόσφατα έκανε στις Βρυξέλλες το εξής ειρωνικό σχόλιο: «Οι Σόρβοι θα μπορούσαν να τα καταφέρουν καλύτερα, αν ανακήρυτταν την ανεξαρτησία τους ως αυτόχθονες μαζί με τα κοιτάσματα της Λουσατίας.» Ο  Meckel  αποφεύγει να απαντήσει όταν του τίθεται ερώτηση σχετικά με το βεβιασμένο σύμφωνο του τότε υπουργού εσωτερικών  Σόυμπλε. Το σύμφωνο αυτό δεν θα ήταν δικό του οικοδόμημα ως υπουργού εξωτερικών, μας  λέει. Η διαστρεβλωμένη από τη γραφειοκρατία της ΛΔΓ ερώτηση, σε ποιόν ανήκει το έδαφος και το υπέδαφος της Σορβίας, εξακολουθεί να είναι αποφασιστικής σημασίας. Διότι δεν έχει αποσαφηνιστεί ως σήμερα ποιος είναι δικαιωματικά ο κύριος της Λουσατίας και των κοιτασμάτων της και δεν είναι ακόμα ξεκάθαρη η νομιμότητα των παρασχεθέντων δικαιωμάτων εξόρυξης. 

Sorbian Village Horno destroyed by Vattenfall (Foto Gerard Petit)

Το να μιλάς είναι χρυσός

Η Marka Macijowa, διευθύντρια του εθνικού εκδοτικού οίκου της Σορβίας, εστιάζει την παρέμβασή της στην βασική δουλειά που απαιτεί η προστασία της σορβικής και της γερμανικής γλώσσας. «Η σορβική γλώσσα θα επιβιώσει μόνο αν μεταδίδεται από τους γονείς στα παιδιά.  Κι όταν ακόμη και οι ίδιοι οι Γερμανοί σεβαστούν τη δική τους ταυτότητα στην ετερότητα των Σόρβων», επισημαίνει η Macijowa.  Οι Σόρβοι συνάπτουν επαφές στο Βερολίνο, στην Πράγαή τις Βρυξέλλες. Όπως έκανε ο Jerzy Buzek, προστάτης της φετινής Διεθνούς Συνδιάσκεψης Σορβικής Μουσικής. Ο Buzek, όταν ήταν νέος, οργάνωσε κρυφά το κίνημα της Αλληλεγγύης ση Σιλεσία. Σήμερα ασκεί καθήκοντα προέδρου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο  στις Βρυξέλλες. Βοήθεια μπορεί να προκύψει και από ανέλπιστες πηγές. Γιατί και ο εκ Ρουμανίας ορμώμενος Επίτροπος για θέματα γεωργίας, ο κ. Dacian Ciolos αναδιαμορφώνει την περίοδο αυτή εκ βάθρων τη γεωργική πολιτική. Έμφαση δίνεται στην αποκέντρωση και στην οικολογική διάσταση (το «πρασίνισμα»).  Ακόμη και η εν μέρει εφαρμογή αυτών των μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να αποτελέσει βιώσιμο έναυσμα για τη Λουσατία. Εδώ και πάνω από 16 αιώνες μιλιέται και τραγουδιέται στη Λουσατία η σορβική γλώσσα. Η άγρια όμως εκμετάλλευση του άνθρακα καταστρέφει τα τοπία που τόνιζαν την ιδιαιτερότητα της Σορβίας ως σήμερα.

Buckingham Palace Gates open for Sorb Delegation - Jan Nuk, Tomaš Kappa (2002)

Κατά τη διάρκεια της δεξίωσης στα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ, ο Jan Nuk και ο υπογράφων το άρθρο αυτό παρέδωσαν ένα δεμένο γαλάζιο βιβλίο με τον τίτλο:  "Dwe Lubosci Ja Mam – Κουβαλάω μέσα μου δυό ζωές":  σονέτα του Σαίξπηρ στα σορβικά. Με βάση τα λόγια του φιλοσόφου Peter Sloterdijk, καλούνται οι Σόρβοι και οι Γερμανοί να ασκηθούν  στην τεχνική της κοινής επιβίωσης. Η τεχνογνωσία για την τεχνική αυτή είναι άλλωστε ο μεγαλύτερος θησαυρός που δεν έχει ακόμη εξορυχθεί. Και η Λουσατία μπορεί να αναπτυχθεί σε ένα κοσμοπολίτικο κέντρο καθαρών τεχνολογιών. Από το οποίο, ειρωνία της τύχης,  θα μπορούσε να επωφεληθεί και η γερμανική  πλειονότητα.

Ο πατέρας  μου χρησιμοποιούσε όλο και περισσότερες σορβικές λέξεις στα στερνά του. Μετά το θάνατό του, βρέθηκε πάνω στο τραπέζι της τραπεζαρίας του δωματίου του, που ήταν τακτοποιημένο σα να περίμενε επισκέψεις, ένα χαρτί απόδειξης. Εκεί είχε σημειώσει ο πατέρας μόνο: "Witajci k’nam" και μια σειρά παρακάτω επίσης στα σορβικά: «Μακάριος όποιος γυρίζει στα πάτρια».

- Άρθρο  «Κυνήγι θησαυρού στη Σορβία», από το περιοδικό  Pogrom της «Εταιρείας για τους υπό εξαφάνιση λαούς», Göttingen 2012 / ”Κυνήγι θησαυρού στη Σορβία - Treasure hunt in Sorbian Lusatia”,  Ralph Th. Kappler  / Tomaš Kappa.  Pogrom-Zeitschrift, „Gesellschaft für bedrohte Völker“, Göttingen 2012. 



- Press Release: Sorbian Delegation at the London based Foreign Press Association
  Joint statement of HALO ENERGY and DOMOWINA, London 2002  
  https://independent.academia.edu/RalphThomasKappler


- Sorb EU Memorandum to EU-President José Manuel Barroso,
  Sorbisches EU Memorandum an EU Präsident José Manuel Barroso, 
  Brussels / Budyšin / Bautzen, 7th of June 2012   
  https://independent.academia.edu/RalphThomasKappler


- Ralph Th. Kappler / Tomaš Kappa founded the HALO ENERGY
  CleanTech communications network in 2002 in London.


Distributed by HALO ENERGY

Web: https://www.halo-energy.com





MORE INFORMATION  ON SORBIAN LUSATIA

Institucije | Institutionen | Institutions

 

Ludowe nakładnistwo Domowina/
Domowina-Verlag Bautzen/
Domowina People's press

Łužiska Alianca – Lusatia Alliance - Lausitzer Allianz

Serbski Sejmik
Za serbske ludowe zastupnistwo – Initiative for Sorbian Parliament

Němsko-Serbske ludowe dźiwadło
Deutsch-Sorbisches Volkstheater
German-Sorbian People's Theater 

Rěčny centrum WITAJ/
Sprachzentrum WITAJ Bautzen/
Language centre WITAJ in Bautzen

Serbska kulturna informacija/
Sorbische Kulturinformation Bautzen/
Sorbian cultural Information Bautzen 

Serbski kulturny centrum SKC Slepo
Sorbisches Kulturzentrum Schleife
Sorbian cultural centrum Slepo/Schleife 

Serbski institut/
Sorbisches institut/
Sorbian institute 

Serbski ludowy ansambl/
Sorbisches National-Ensemble/
Sorbian National Ensemble

Serbski muzej Budyšin/
Sorbisches Museum Bautzen/
Sorbian Museum Bautzen/Budyšin

Kubłanje & šule | Bildung & Schulen | Education & schools

Uniwersita Lipsk/Universität Leipzig
Institut za sorabistiku
Institut für Sorabistik
Institute of Sorbian Studies

WITAJ-projekt/
Projekt WITAJ/
WITAJ-project

Towarstwa & organizacije | Vereine & Organisationen | Associations

FUEV
Federalistiska unija Europskich narodnych skupin/
Föderalistische Union Europäischer Volksgruppen/
Federal Union of European Nationalities

YIVO Yiddish Scientific Institute - יִדישער װיסנשאַפֿטלעכער אינסטיטוט


Karsten Troyke - Yiddish Singer - Publisher on Yiddish MusicYEN - JEV - MENS
Młodźina Europskich narodnych skupin/
Jugend Europäischer Volksgruppen/
Youth of European Nationalities 

Serbske ewangelske towarstwo z.t.
Sorbischer evangelischer Verein e.V. 

  

Texas Wendish Heritage Society & Museum 

Medije | Medien | Media 

"Katolski Posoł" - časopis katolskich Serbow/
Zeitschrift der katholischen Sorben/
Magazin of the Roman-catholic Sorbs 

PIWARC’s  Sorbian News-Blog

http://piwarc.wordpress.com/

Lusatia Verlag Bautzen
Nakładnistwo Lusatia
Lusatia - publishing house 

Nowy Casnik
Niedersorbische Wochenzeitung
Lowersorbian weekly newspaper

 

RBB - Serbski rozgłos
RBB - Sorbischer Rundfunk
RBB - Lower Sorbian program 

RBB- Magazin "Łužyca - Sorbisches aus der Lausitz"

ROZHLAD
Sorbische Kulturzeitschrift/
Sorbian cultural magazin 

RUNJEWONLINE.info - Swobodny online-magacin
Upper Sorbian free online-magazine

Serbske Nowiny
Obersorbische Abendzeitung
Upper Sorbian evening newspaper

www.sorbenland.info

Wikipedija - hornjoserbsce
Wikipedia - obersorbisch 

HALO ENERGY

Skattejagt i sorbernes land

Skattejagt i sorbernes land

Tomaš Kappa / Ralph Th. Kappler

I tusinde år og mere har vi tålt hinanden hver for sig.

Du tåler, at jeg trækker vejret.Og når du raser,  så tåler jeg dig.

(Heinrich Heine  ”An Edom”)

Dette er en historie om Tysklands lille hemmelighed, dens behandling af sorbiske folk. For 1600 år siden blev Lausitz opdyrket af sorberne. Lausitz – eller Luzica – som disse First Nation beboere ømt kaldte det vamdrige område, er et af de ældste kulturlandskaber i Europa og  samtidig rig på skatte i undergrunden, guld, platin, kobber og sjældne jordarter. Disse skatte kunne være en velsignelse for regionen  men har i stedet påført den en struktursvag stigmatisering i hænderne på  kul-lobbyen. Der mangler en politik med courage. ”En fjerdedel af vores nation er blevet fordrevet fra sin hjemstavn af kul-lobbyen. 

Lusatia briefing at Foreign Press Association, London May 2002
(Jan Nuk, Domowina Chairman, left / Tomaš Kappa / Ralph Thomas Kappler, centre)

Sorberne står med ryggen mod muren”, advarede Jan Nuk (formand for det Sorbiske Nationalforbund) i London Foreign Press Association. Kort efter blev porten til Buckingham Palace åbnet for sorberne, der som den  allerførste udenlandske repræsentation  overrakte en gave til dronning Elisabeth den 2. ved dennes Golden Jubilee 2002 i London. For første gang siden slutningen af 2. verdenskrig forsøgte sorberne sig igen med et initiativ i den britiskehovedstad, hvor man i 1946 forgæves havde plæderet for, at Lausitz burde indgå i Tjekkoslovakiet.

                                 



Men nu er der nogle lyspunkter.  For første gang  har Lausitz fået en demokratisk legitim repræsentation af sorbiske interesser i form af SERBSKI SEJMIK med Stanislaw Tillich som den første sorbiske ministerpræsident. Og musikerne i kult-bandet Silbemond taler sorbisk.
Og i den stjernespækkede  fantasyfilm KRABAT fra Fox-studies – med Daniel Brühl og Robert Stadlober på rollelisten – mangler der kun en simpel henvisning om, at bestselleren KRABAT  oprindeligt er et friheds-epos skrevet af den sorbiske forfatter Měrćin Nowak-Njechorński. 

Girl from Sorbian Lusatia (Foto by Iwajla Klinke)

       


136 udslettede landsbyer

Werner Domain og hans hustru blev de sidste beboere i landsbyen Horno. Pensionistægteparret havde indtil det sidste modstået  kulagenternes  tilbud og skræmmekampagne. De var begge over 70 og havde selv plantet  endnu et lindetræ  foran huset, selvom kulgravkøerne allerede var begyndt at æde sig ind  på familiens jorde i en støvsky og med en infernalsk  larm.  Horno lå hen forladt og ødelagt som efter en krig.Over 136 landsbyer er forsvundet i et kulkrater i Lausitz -  midt i det Tyskland,  der har udnævnt sig selv til verdensmester i teknologi og miljøbeskyttelse. Og dermed har man også fremskyndet opløsningen af det sorbiske folk. 

På internet-portalen www.verschwundene-orte.de kan man finde klangfulde navne som Publik, Bukowina, Horno, Barak, Rowno og Lacoma. Navne, der endnu svæver som et ekko hen over en verden, der er sunket til bunds i  kulgruber. Horno blev udslettet af den svenske energikoncern Vattenfall, selvom der her ikke engang var kul, det var værd at udnytte.  Nu truer man yderligere den sorbiske region  Schleife.  Lausitzer Bergbau AG bekendtgør med en eufemisme, at man meget gerne havde stillet krav om  over 750 kvadratkilometre.  Det handler altså om destruktion af et område på størrelse med bystaten Hamburg. Professor Joachim Katzur, leder af Institut für Bergbaufolgelandschaften, siger mere konkret i en kommentar: ” Lausitzer Bergbau’s krav omfatter i virkeligheden et areal, der er fire gange så stort, når man medregner de områder, hvor strømmen af grundvand bliver påvirket”. 

Fantasien om det rene kul

”Hvis vi vil tage den globale klimabeskyttelse alvorligt, så må vi så hurtigt som muligt se at komme væk fra kul”, kræver Claudia Kempfer fra Deutsches Institut für Wirtschaftsforschung.  For netop brunkul er ekstremt klimafjendtligt ved fremstilling af elektricitet  på grund af den lave  virkningsgrad og  den afledte mængde af drivhusgassen CO2. Og det er ikke bare kampen om klimaet, som bliver tabt. Det over hundrede kvadratkilometre store kulkrater, hvor man fortsat æder løs af den frugtbare jord, er den mest massive  ændring af jordoverfladen siden den sidste istid. CCS  -carbon capture and storage-  lyder et opblæst trylleord fra Vattenfall, RWE und Co. Formålet med denne forsøgsteknik skal være at nedsætte udledningen af CO2 ved at opbevare den i underjordiske lagre. ”CSC er snarere et instrument til at blokere for udforskningen af regenererende energi og til at  cementere oligarkiske strukturer”,  svarer energieksperten Astrid Schneider fra Die Grünen.

          

Over 130 destroyed villages - Strip Mining by Vattenfall in Lusatia

Skattegravere under Panama-flag

I sorbernes hjemstavn har man fundet  ædelmetaller til en værdi af  et flercifret antal milliarder, deriblandt guld, platin, sølv, zink, og også over 2,7 millioner tons kobber-skiffer.

Et ton kobber alene kan på verdensmarkedet nå en pris på 10.000 euro. Firmaet KSL Kupferschiefer GmbH prøver på at opnå ret til at udnytte undergrunden i Lausitz. KSL er  opbygget efter  samme princip som en russisk matrojska-dukke. For GmbH er kun et datterselskab af  Minera S.A., der udvinder mineraler under panama-flag, og som igen er datterselskab af det canadiske Inmet Mining. Inmet Mininggs øverste leder – geologen Jochen Tilk - er fra Aachen. En borgerdeltagelse, som ganske mangler,  kunne have bidraget til en mere gennemskuelig opbygning.  Den  euforiske skattejagt vil kun være vellykket, når der udover arbejdspladser også tilflyder et passende afkast til regionen. Som for eksempel investeringer i uddannelse, i Lausitz’s højere læreanstalter og i det sorbiske sproginitiativ WITAJ. Her sætter Jan Nuks efterfølger - Davis Statnik-   brækjernet ind:  ”Når der tildeles udnyttelsesrettigheder  til kul, kobber, guld og platin, skal man betinge sig, at der går en fast andel af beskatningen tilbage til  Lausitz  for hvert udvundet ton – ligesom i Ruhr-distriktet.  Dermed  kan  man finansiere en ny infrastruktur, sorbiske sprogprojekter og regionale højere læreanstalter, hvor flersprogede kan finde arbejde og hvor der kan opstå nye erhverv med fremtidsperspektiv.”.

Lusatian Village - Associated Press AP

Efter diktaturet kom der kun dirigeret demokrati

Sorberne har været  undertrykt i århundreder.  Engang havde de endda forbud mod at holde heste og hunde. Efter oplysningstidens korte blomstringstid kom der igen en brutal undertrykkelse med krav om assimilering. Sorbiske familier i tusindtal blev tvangs-germaniseret. En tidlig nøgle-begivenhed kan dateres til år 939, hvor markgreven Gero havde skabt sig en karriere med krigeriske metoder. Han fik ekstra fremgang ved hjælp af et  blodigt gæstebud, da han med  bagtanke inviterede  30 sorbiske fyrster  til et gilde for at lade dem snigmyrde. På den måde fik Gero overtaget over de slaver, som modsatte sig den tyske landerobring.

Og hvordan set det så ud i dag?  ”Endnu 2 årtier efter den fredelige  revolution er der stadigvæk ingen  selvbestemmelsesret.  Vi sorbere er som hidtil fremmedbestemt ”, anklager Benedikt Dyrlich. Som formand for det sorbiske kunstnerforbund  kritiserer han sorbernes  manglende ret til medbestemmelse i deres egen hjemstavn. I Domowina, sorbernes centralorganisation, hviler man sig stadigvæk på de lauerbær, som man opnåede i DDR-tiden. Men i mellemtiden rører Lausitz på sig med SEJMIK. Også Markus Meckel er fortrolig med emnet.  Han deltog som den første frit valgte  og også som den sidste DDR-udenrigsminister i  2-plus-4-forhandlingerne med sejrherrerne fra den sidste verdenskrig.   Ironisk nok sagde han for nylig  i Bruxelles: ” Sorberne ville  kunne klare sig bedre, hvis de fremstillede sig selv som en selvstændig First Nation sammen med  Lausitz’s værdier i undergrunden”. Men når Meckel  bliver spurgt om enhedstraktaten, som indenrigsminister Schäuble rimpede sammen med ophedede nåle,  så viger han udenom.  Enhedstraktaten ”havde ikke lige været udenrigsministerens byggeplads”.  Det centrale spørgsmål, som også er perverteret  for DDR-bureaukrater, nemlig spørgsmålet om hvem  den nedarvede grund og undergrund i Lausitz egentlig tilhører, det bliver ved med at være tungen på vægtskålen. Til i dag er det ikke afklaret, hvem der er de retmæssige ejere af Lausitz  og dets skatte i undergrunden, og dermed heller ikke legitimiteten i de tildelte rettigheder til at udnytte den.

Sorbian Village Horno destroyed by Vattenfall (Foto Gerard Petit)

Tale er guld

Marka Macijowa, leder af det sorbiske nationalforlag, koncentrerer sig om det basale arbejde med tysk-sorbisk sprogpleje. ”Det sorbiske sprog vil kun overleve, hvis forældrene giver det videre til børnene. Og hvis tyskere også respekterer det særegne ved sorberne”,  formaner Macijowa. Derfor knytter sorberne også kontakter i Berlin, Prag og Bruxelles. Således var Jerzy Buzek protektor for dette års konference om sorbisk musik. Buzek organiserede engang Solidarnosz-bevægelsen i Schlesien som ung mand fra samfundets undergrund. I dag er han fungerende parlamentspræsident i Bruxelles. Der vil også kunne komme hjælp fra uventet side.  For den nye landbrugskommissær fra Rumænien Dacian Ciolos bygger for tiden om på EU's landbrugspolitik. Den skal være mere decentral og mere grøn. Og hvis disse reformer  bliver bare delvist gennemført, vil det være et tydeligt signal til nyt initiativ for  Lausitz. I over 16 århundreder er der blevet talt og sunget sorbisk i Luzica. Men kuludvindingen er ved at lade  det landskab forsvinde, som sorberne har passet på op til i dag.

Buckingham Palace Gates open for Sorb Delegation - Jan Nuk, Tomaš Kappa (2002)

Ved modtagelsen på Buckingham Palace overrakte Jan Nuk og forfatteren til denne artikel  en bog indbundet i blåt  med titlen ”Dwe Lubosci Ja Mam”  (To slags kærlighed  bærer jeg med mig) - Shakespeares sonetter på sorbisk. Med lån fra  filosoffen Peter Sloterdijks ord kan man sige, at tyskere og sorbere først må indøve teknikken i  at overleve sammen. Og know-how  om hvordan man gør det, er nok den største skat, som man endnu ikke har udvundet.  Lausitz kan også stige op til et kosmopolitisk clean-tech-land.  Og ironisk nok ville også det tysk flertal kunne profitere af det. Hen imod slutningen af sit liv talte min far stadig oftere sorbisk. Efter hans død fandt jeg en kvittering på bordet  i stuen, hvor der var ryddet op som før et besøg.  På den havde han noteret: ”Witaicik nam”  og videre på sorbisk: ”Lykke til den, som vender hjem”.

- Oversat efter: ”Schatzjagd in Sorbenland - Treasure hunt in Sorbian Lusatia”,  Ralph Th. Kappler  / Tomaš Kappa.  Pogrom-Zeitschrift, „Gesellschaft für bedrohte Völker“, Göttingen 2012.



- Press Release: Sorbian Delegation at the London based Foreign Press Association
  Joint statement of HALO ENERGY and DOMOWINA, London 2002 


- Sorbian Wendish EU Memorandum to EU-President José Manuel Barroso,
  Sorbisches EU Memorandum an EU Präsident José Manuel Barroso, 
  Brussels / Budyšin / Bautzen, 7th of June 2012   


- Ralph Th. Kappler / Tomaš Kappa founded the HALO ENERGY
  CleanTech communications network in 2002 in London. 


Distributed by HALO ENERGY


Web: https://www.halo-energy.com






- MORE INFORMATION  ON SORBIAN LUSATIA

Institucije | Institutionen | Institutions

 

Ludowe nakładnistwo Domowina/
Domowina-Verlag Bautzen/
Domowina People's press


Łužiska Alianca – Lusatia Alliance - Lausitzer Allianz

Serbski Sejmik
Za serbske ludowe zastupnistwo – Initiative for Sorbian Parliament

Němsko-Serbske ludowe dźiwadło
Deutsch-Sorbisches Volkstheater
German-Sorbian People's Theater 

Rěčny centrum WITAJ/
Sprachzentrum WITAJ Bautzen/
Language centre WITAJ in Bautzen

Serbska kulturna informacija/
Sorbische Kulturinformation Bautzen/
Sorbian cultural Information Bautzen 

Serbski kulturny centrum SKC Slepo
Sorbisches Kulturzentrum Schleife
Sorbian cultural centrum Slepo/Schleife 

Serbski institut/
Sorbisches institut/
Sorbian institute 

Serbski ludowy ansambl/
Sorbisches National-Ensemble/
Sorbian National Ensemble

Serbski muzej Budyšin/
Sorbisches Museum Bautzen/
Sorbian Museum Bautzen/Budyšin

Kubłanje & šule | Bildung & Schulen | Education & schools

Uniwersita Lipsk/Universität Leipzig
Institut za sorabistiku
Institut für Sorabistik
Institute of Sorbian Studies

WITAJ-projekt/
Projekt WITAJ/
WITAJ-project

Towarstwa & organizacije | Vereine & Organisationen | Associations

FUEV
Federalistiska unija Europskich narodnych skupin/
Föderalistische Union Europäischer Volksgruppen/
Federal Union of European Nationalities 

Sinti und Roma
Zentralrat deutscher Sinti und Roma,
Dokumentations- und Kulturzentrum

YIVO Yiddish Scientific Institute - יִדישער װיסנשאַפֿטלעכער אינסטיטוט


Karsten Troyke - Yiddish Singer - Publisher on Yiddish Music


 

 YEN - JEV - MENS
Młodźina Europskich narodnych skupin/
Jugend Europäischer Volksgruppen/
Youth of European Nationalities 

Serbske ewangelske towarstwo z.t.
Sorbischer evangelischer Verein e.V. 

  

Texas Wendish Heritage Society & Museum 

Medije | Medien | Media 

"Katolski Posoł" - časopis katolskich Serbow/
Zeitschrift der katholischen Sorben/
Magazin of the Roman-catholic Sorbs 

PIWARC’s  Sorbian News-Blog

http://piwarc.wordpress.com/

Lusatia Verlag Bautzen
Nakładnistwo Lusatia
Lusatia - publishing house 

Nowy Casnik
Niedersorbische Wochenzeitung
Lowersorbian weekly newspaper

 

RBB - Serbski rozgłos
RBB - Sorbischer Rundfunk
RBB - Lower Sorbian program 

RBB- Magazin "Łužyca - Sorbisches aus der Lausitz"

ROZHLAD
Sorbische Kulturzeitschrift/
Sorbian cultural magazin 

RUNJEWONLINE.info - Swobodny online-magacin
Upper Sorbian free online-magazine

Serbske Nowiny
Obersorbische Abendzeitung
Upper Sorbian evening newspaper

www.sorbenland.info

Wikipedija - hornjoserbsce
Wikipedia - obersorbisch 

HALO ENERGY