Tomaš Kappa: განძზე მონადირეები ლუჟიცაში

განძზე მონადირეები ლუჟიცაში

თომას კაპპა, რალფ თომას კაპპლერ

ეს არის ისტორია გერმანიის დიდი საიდუმლოსა და სკანდალის შესახებ.
მათ აქვთ უფლება, წარმოადგინონ თავიანთი ფოლკლორული ცეკვები
გერმანელებისთვის. ახლა, მიუხედავად მათი უფლებებისა და ლუჟიცას
მინერალური რესურსებისა, გერმანული ავტორიტატული მთავრობა აგრძელებს
სერბული სკოლებისა და ბაღების ჩაძირვას.

როგორც გერმანულმა ტელევიზიამ MDR-მა განაცხადა, ბევრს სერბულ სოფლებში
გრძელდება ადგილობრივების შევიწროვება. სერბები არიან სლავური კულტურის
წარმომადგენლები, რომლებიც ამჟამად გერმანიის ფედერაციის ერთ-ერთ მიწაზე
„ლუჟიცაზე“ ცხოვრობენ. სერბები 1600 წლის განმავლობაში აკულტივირებენ
მიწას და ცხოვრობენ აღნიშნულ წერტილში. ისინი ცდილობენ შეინარჩუნონ
თავიანთი სლავური კულტურა. ნაცისტური სამართალი არ არის აღმოფხვრილი და
გერმანული მთავრობა კვლავ ცდილობს, ჩამოართვას სერბებს საკუთარი სახლები
და კომერციული ფართები. ომის დროს მათ სურდათ ჰიტლერის მომარაგება
ქვანახშირით, რომელსაც მოიპოვებენ ლუჟიცაში.

Girl from Sorbian Lusatia (Foto by Iwajla Klinke)

გერმანული ავტორიტატული სისტემა ყოველთვის ცდილობდა ამ ყველაფრის
დამალვას... ერთადერთმა შვედურმა კომპანიამ გაასაჯაროვა აღნიშნული
ინფორმაციის შესახებ, ისიც მხოლოდ იმიტომ, რომ ეკონომიკური ინტერესები
ჰქონდა. „ერთი-მეოთხედი ხალხისა, ტოვებს მშობლიურ მიწას. ჩვენ სერბები,
მსხვერპლნი ვართ!“ ამბობს ჟან ნუკი, წარმომადგენელი სერბებისა „ ამბრელა“
ორგანიზაციაში. აღნიშნული შემთხვევების შემდეგ, გაიხსნა კარი სერბი
წარმომადგენლებისთვის ბუკინგემის პალასში. პირველად სერბებმა დიდი
საჩუქარი მიუტანეს ელიზაბეთ მეორეს, იუბილესთან დაკავშირებით. სერბები არ
იმყოფებოდნენ ლონდონის სამიტზე , მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ. 1946 წელს
ისინი ცდილობენ ლუჟიცას შეერთებას ჩეხოსლოვაკიის რეგიონთან. დღემდე ლუჟიცა მდებარეობს გერმანიის საქსონის მიწაზე. ის არის ოქროთი და
ქვანახშირით მდიდარი ადგილი.

Lusatia briefing at Foreign Press Association,London May 2002
(Jan Nuk, Domowina Chairman, left / Tomaš Kappa/ Ralph Thomas Kappler, centre)

კიდევ არსებობს იმედი. სერბული სამიტი ცდილობდა სერბული პარლამენტის
ჩამოყალიბებას, სტანისლავ ტილიჩი გახლდათ პირველი პრემიერ მინისტრი
სერბულ პარლამენტში. ჯგუფი მუსიკოსებისა, ასევე სერბების სახელით
საუბრობს. მეოცე საუკუნეში გამოიცა ფილმი „კრაბატ“ რომელშიც ცნობილი
სახეები თამაშობდნენ. ფილმში მოთხრობილია ისტორია ეპიკური სერბების
თავისუფლების შესახებ. წიგნი გამოიცა მერცინ ნოვაკნჯეცჰორისკის მიერ.

136 destroyed Lusatian villages - Vattenfall's open-cast lignite mining

136 მიტოვებული სოფელი

ვერნერ დომეინი და მისი მეუღლე იყვნენ უკანასკნელი მაცხოვრებლები სერბული
სოფლისა, ჰორნოსი. ჩვიდმეტი წლის ცოლ-ქმარი ცდილობდა ადგილსამყოფელის
შენარჩუნებას, თუმცა ომის დროს ის მიწასთან იქნა გასწორებული. 136 სოფელი
გაუჩინარდა გერმანიის შუაგულში, შემდეგ საიტზე შეგიძლიათ იხილოთ
ინფორმაცია სოფლების შესახებ : www.verschwundene-orte.de ჰორნო
განადგურებული იქნა შვედური კომპანიის მიერ. შვედები იყვნენ პირადად
დაინტერესებულნი ამ რეგიონის რესურსებით და ეკონომიკით.

ზღაპრები აღნიშნულის შესახებ

„თუკი ჩვენ სერიოზულად შევხედავთ კლიმატურ ცვლილებებს, ჯობს სწრაფად
გავეცალოთ ამ ადგილს“ ამბობს კლაუდია კემფერტი გერმანიის ეკომომიკის
ინსტიტუტიდან. გარდა ამისა ეს არის გამანადგურებელი გაზი. ქვანახშირიც
ასევე საფრთხეს უქმნის კლიმატს. ექსპერტები ამბობენ, რომ ინდუსტრიული
ჩარევა ამჟამინდელ დეკადაში შეუძლებელია.

Lusatian Village - Associated Press AP

მატროშკის პრინციპი

მეტალები, ოქრო, პლატინა, ვერცხლი და სხვ. აღმოჩელინი იქნა ლუჟიცას
ტერიტორიაზე. მსოფლიო მარკეტის ფასი აღემატება 10,000 დოლარს. მხოლოდ
ადგილობრივებს შეუძლიათ მათი რედუცირება ამბობს გერმანელი გეოლოგი.
ლუჟიცას ტანჯვა შესაძლოა ბედნიერად დასრულდეს. ეს დამოკიდებულია სამუშაო
ადგილებსა და პროფილზე.

ნაციზმი, კომუნიზმი და ახლა დემოკრატია

სერბები საუკუნეების მანძილზე განიცდიდნენ ზეწოლას. მათ არ ჰქონდათ
საკუთარ ენაზე საუბრის უფლება. ასევე არ შეეძლოთ ძაღლებისა და ცხენების
ყოლა. გერმანული ნაციზმის დაბრუნების შემდეგ ათასობით სერბული ოჯახი
გაგერმანელდა. რა სიტუაციაა დღეს? „იმის მიუხედავად, რომ მოხდა ორი დეკადა მშვიდობიანი რევოლუციისა, ჩვენ არ გვაქვს, საკუთარი უფლებები და მიზნები, როგორც
ლუჟიცელებს. „სორბები“ კვლავ სხვისგან იმართებიან.“ ამბობს ბენედიქტ
დირლიში.ლუჟიცური ორგანიზაცია „დომოვინა “ კვლავ გდრ წარმავალ პოლიტიკას
ექვემდებარება.

Sorbian Wendish village Horno - destroyed by Vattenfall (Foto Gerard Petit)

მარკუს მეკელი გახდა პირველი უცხოელი მინისტრი გერმანიაში, იქიდან
გამომდინარე, რომ იგი მონაწილეობას იღებდა მეორე მსოფლიო ომის სამხედრო
ძალები. ბოლოს მეკელმა ირონიულად განაცხადა ბრუსელში გამართულ სამიტზე :
„ შესაძლოა ლუჟიცელებისთვის უკან დარჩენა უკეთესია, იმ შემთხვევაში თუ,
იქნება პირველი ეროვნება, რომელიც თავად მოიპოვებს და უზრუნველყოფს
მინერალურ რესურსებს!“ ამ ყველაფრიდან გამომდინარე, ისმის კითხვა, ვინ არის რეალური პატრონი ლუჟიცასი, და იქ მოპოვებადი რესურსებისა?! ეს, უცნაური, შემაშფოთებელი შეკითხვა, ლეგიტიმური მთავრობის მხრიდან დღემდე პასუხგაუცემელი რჩება.

მდუმარება არის სიკვდილი, საუბარი ოქრო

მარკა მაციჯოვა, მმართველი სორბების ნაციონალური სახლისა, ყველაფერს
აკეთებს ლუჟიცურ-გერმანული ენის განვითარებისთვის. „ ლუჟიცური ენა მხოლოდ
მაშინ შენარჩუნდება, როდესაც მშობლები ასწავლიან თავიანთ შვილებს!
გემანელებმაც ასევე უნდა ისწავლონ ლუჟიცური ენა, რათა პატივი სცენ და
დააფასონ სორბული კულტურა, ისევე როგორც, საკუთარი! „ : ამბობს მარკა.
სხვათაშორის ლუჟიცელებმა მოახერხეს დაეარსებინათ პოლიტიკური
მემარცხენეობა ბერლინში, პრაღასა და ბრუსელში. ეუ პარლამენტის
პრეზიდენტი, ჯერსი ბუზეკი, თანახმაა მხარი დაუჭიროს ლუჟიცური მუსიკის
ფესტივალს კოტბუსში. როგორც ახალგაზრდა კაცი, ბუზეკმა დააარსა პოლონური
სოლიდარული ფრაქცია სილესიაში, პოლიტიკური ფონის შემცველობით.

შველა შესაძლოა სხვა მხრიდანაც მოვიდეს. რუმინელი კომისიონერი სრულიად
ცვლის აგრიკულტურული კომისიის შეცვლას, ლუჟიცელების მხარდასაჭერად. ის
ცდილობს მეტი მწვანე ფერი შესძინოს ევროპას. თექვსმეტი საუკუნის
განმავლობაში ლუჟიცაში სორბულად იმღერებოდა. ენაც ლუჟიცური გახლდათ.

ბუკინგემის პალასში გამართულ შეხვედრაზე, იან ნუკმა და კიდევ სხვა
ავტორმა გამოაქვეყნეს წიგნი სახელწოდებით „ Dwe Lubosci Ja Mam – Two
Loves I have in me”. შექსპირის სონეტი ლუჟიცურ ენაზე.

მამას თავისი სიცოცხლის ბოლომდე საუბრობლა ლუჟიცურ ენაზე. სიცოცხლის
ბოლოს, დასუფთავებულ მისაღებ ოთახში მდგარ მაგიდაზე, ძველ ქვითარზე
თავისი ხელით დაწერა : „Witajci k nam” სორბულად, ასევე ქვემოთ მიუთითა
გერმანულად „Blessings to whom who returns home”.

Buckingham Palace Gates open for Sorb Delegation - Jan Nuk, Tomaš Kappa (2002)

სტატია გამოქვეყნდა პოგრომ ჟურნალის მიერ სახელწოდებით „ საფრთხის ქვეშ
მყოფი ხალხი“. სტატიის ავტორია რალფ ტომას კაპპლერი. Ralph Th. Kappler,
Gottingen 2012 https://independent.academia.edu/RalphThomasKappler

თარგმანი ეკუთვნის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო
უნივერსიტეტის მესამე კურსის სტუდენტს, მზია პარწიკანაშვილს.
https://independent.academia.edu/RalphThomasKappler

Distributed by HALO ENERGY

Web: https://www.halo-energy.com

MORE INFORMATION ON SORBIAN LUSATIA

Institucije | Institutionen | Institutions